«Հարսանիք լեռներում» անունով կնքված ռազմական հանճարեղ գործողությունը հայի հաղթանակի խորհրդանիշ դարձավ 31 տարի առաջ: Ծնկած չապրելու համար իրենց կյանքը տվեցին բազում երիտասարդներ՝ այդպես էլ իրականություն չդարձնելով սեփական հարսանիքը վայելելու հնարավորությունը:

1939 թվականի համամիութենական մարդահամարի տվյալներով Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի (ԼՂԻՄ) բնակչությունը կազմում էր 150 838 մարդ, որից 90 %-ը հայեր էին (135 754 մարդ)։

Մարդկային քաղաքակրթութեան պատմութիւնը լեցուն է հաւաքական ոճիրներու, տեղահանութիւններու տխուր էջերով: Ոմանք միտումնաւոր նետուած են մոռացութեան աղբանոցը: Մարդկային արդարութիւնը տակաւին կը զլանայ իր գնահատականը տալու հայ ժողովուրդին դէմ կազմակերպուած եւ գործադրուած ցեղասպանութեան:

Պրահայում, կառավարիչը Ստալինի վերաբերյալ բարբաջում էր, և դա ուներ մեկ նպատակ` Մոսկվա գնալուց և մայիսի 9-ի Հաղթանակի տոնից առաջ, նոր հակառուսական ալիք բարձրացնել: Նա փորձ արեց հաղթանակի սիմվոլ հանդիսացող Ստալինի կերպարը նվաստացնել (այդ հեքիաթը, որ նա ընկած է եղել օգտագործել են լիբերալ գործակալները, Ստալինին վարկաբեկելու համար), փորձ արեց նաև հարցականի տակ դնել Ստալինի կարևորագույն դերը Հայրենական մեծ պատերազմում, և դա անում է Պրահայում, այսինքն Եվրոպայում:

Գնդապետ Թորգոմ: Սա այն խենթն էր, որի նմանների գալուստին կարոտ մնացինք: Իսկական Անդրանիկյան: Աներևակայելի հանդուգն զորական, որը գոնե պատմական մի պահի խառնեց, տակնուվրա արեց ժամանակի բոլոր դավաճանների հայրենատվական հաշիվները:

Կար ժամանակ, լիբանանցիները համաժողովրդային միջոցառումներով, ցասումի եւ յանձնառութեան վերանորոգ ուխտով կ'ոգեկոչէին Նահատակաց Օրը:

Ճշմարիտ արվեստագետներն աշխարհի հետ խոսելու աստվածային շնորհներ ունեն: Երաժիշտը մեղեդիներով է խոսում, քանդակագործը՝ քարերեն, գրողը՝ խոսքով, նկարիչը՝ գույներով: Ի վերջո, բոլորի ասելիքը նույնն է՝ բայց յուրովի: Բնաշխարհիկ գեղանկարիչ Հրանտ Թադևոսյանը բնության հրաշք գույները ծիածանում է կտավին և խոսում ժամանակի հետ:

Արցախը շրջափակելու երրորդ օրն էր՝ դեկտեմբերի 15-ը։ Ադրբեջանցի ահաբեկիչ մի կին՝ մորթյա վերարկուն հագին, ճառ էր ասում ու աղավնի էր թափահարում՝ իբր խաղաղությամբ են եկել։ Խոսեց, վերջացրեց, աղավնուն թռցրեց։

Խաչակապ-Խաչապատ-Ղուշչին Մեծ Հայքի ՈՒտիք աշխարհի Գարդմանաձոր գավառի բնակավայրերից է: Այն ունի հարուստ պատմական կենսագրություն: Լինելով գեղատեսիլ վայրում, երկու փոքրիկ ձորակների միջև` հարավահայաց լեռնալանջի հարթության վրա, գյուղը չորս կողմում ունեցել է բարձր խաչարձաններ, որոնք, ըստ ավանդույթի, կանգնեցրել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցը` ի նշան տեղի բնակիչների կռապաշտության վերացման ու խաչապաշտ դառնալու:

Հայ թատրոնի պատմության մեջ վաղուց գրվել է մի լուսավոր անուն՝ ՌԱԶՄԻԿ ԽՈՍՐՈԵՎ. Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ակադեմիական թատրոնի արտիստ է նա, ով իր հզոր ներաշխարհով, մարմնավորած կերպարներով և, առհասարակ, հայ ժողովրդի կյանքում իր ներկայությամբ հարստացնում է մեր մշակույթը: Մեծ է նրա ավանդը աշխարհի քաղաքակրթության ակունքներում կանգնած մեր երկու հնագույն ազգերի՝ հայերի և ասորիների հազարամյակների պատմություն ունեցող բարեկամությունն է՛լ ավելի սերտացնելու գործում: Այսօր այս հրաշալի անձնավորության ծննդյան օրն է: